Павлодар өңірінің тарихи бөлігінде, Чернышевский және Достоевский көшелері қиылысында кішігірім терезелері мен тақтай қақпасы бар бөренелі үй орналасқан. «Мой Павлодар, мой город ястребиный…» атты өлең жолдары біздің қаламыздың эмблемасына айналып, бұл үй Қазақстандағы және советтік кеңістіктегі XX ғасыр ақыны Павел Васильевтің шығармашылығын зерттеу бойынша тарих және мәдениеттің мемориалды ескерткіші болып саналады. Қазақтың кең байтақ даласының хош иісі мен орыс халқының өмір тынысын біріктірген ақынның үздік өлеңдері поэзияның көз жетпес шыңына айналды.

Бөренелі үйдің екі бөлмесінде уақыт тоқтап қалған сияқты. Мында көпестік шкафты, иілген орындықтар, вольтерлік кресло, П. Васильев өз өлеңдерін жазған ломбер үстелін, жіп иіру машинасын, көне сағаттарды көруге болады. Үйдің қабырғаларында П. Васильевтің, оның туыстары мен жақындарының фотосуреттері, Н. Быховецкий, П. Лысенко, С. Музалевский сияқты суретшілердің картиналары ілініп тұр.

XIX және XX ғасыр аралығында құрылған интерьер, яғни мұражайда сақталған Васильев отбасының жәдігерлері, фотосуреттер, ақынның басылымдары, қолжазбалары сол кезеңнің поэзиясына толы, ең алғашқы өлең жолдарын жазған ақынның назды кейпін еске түсіреді.

Павлодар қаласында Павел Васильевтің өмірі мен шығармашылығын журналист, ақын С. А. Музалевский зерттей бастады. Павлодар облыстық тарихи-өлкетанулық мұражайының директоры, өлкетанушы, әйгілі фотограф Д. П. Багаевтің 1937 жылы ату жазасына кесілген көрнекті ақын П. Васильев туралы айтып, 1956 жылы Мәскеудің лагерінен оралған және Отанға сатқындық жасаған отбасының мүшесі ретінде саналған П. Васильевтің жесір әйелі Е. А. Вяловамен кездеседі. Осыдан бастап «Павлодарская правда» (қазіргі «Звезда Прииртышья») газеті өз оқырмандарын П. Васильевтің поэзиясымен таныстырды. 1956 жылдан бастап С. А. Музалевскийдің қолдауыымен әдеби бірлестік П. Васильев атымен аталды. Көрнекті ақынның балалық шағы өткен қалаға оралуы осыдан басталды.

Ақынның досы Сергей Поделков және жесір әйелі Е. А. Вялова жинаған 1957 жылы П. Васильевтің тұңғыш жинағы жарық көрді. Павлодарда П. Васильевтің шығармашылығына арналған шығармашылық кештер ұйымдастырылады. П. Васильевтің және павлодарлық ақындардың өлеңдері оқылған бұл кештер нағыз мерекелік кештерге айналды. Әйгілі «Кузенковская труппа» драмтеатрының әртістері П. Васильевтің шығармашылығы бойынша кішігірім қойылымдар қоятын.

П. Васильев шығармашылығын насихаттау жұмыстарына Вера Жукова, Евгения Ефремова, Лидия Грезина, Майя Ковальская, Лидия Бунеева, Владимир Куприн, Виктор Поликарпов, Александр Амосов, Кузьма Тюрин, Юрий Мостовой, Иван Кандыбаев және т.б. сияқты павлодарлық мектеп мұғалімдері мен қала зиялылары қатысты.

1989 жылы Павлодарда Павлодар облысы мәдениет қорын басқарған Р. М. Ганиев және С. А. Музалевскийдің қолдауымен және ақынның ағасы В. Н. Васильев, оның қызы Н. П. Фурман, Е. А. Вялова, С. И. Гронский мен көптеген Васильев зерттеушілерінің қатысуымен Бүкілодақтық васильевдік оқулары өтті.1987 жылдың желтоқсанында педагогикалық колледждің ғимаратындағы П. Васильев оқыған сыныбына, Павелдің балалық шағы өткен 1966 жылы салынған Матвей Васильевич Ржанниковтің үйіне 1988 жылдың қыркүйегінде мемориалды ескерткіш тақталары орнатылды.

Г.Н.Потанин атындағы облыстық тарихи-өлкетанулық мұражайында әдеби бөлім ашылған кезде П. Васильев мұражай-үйінің құрылу тарихы 1987 жылдан басталды. Васильев зерттеушілерінің және Е. А. Вялованың сұранысы мен бастамасы бойынша 1990 жылдың желтоқсанында ақынның үйінде әдеби бірлестігі ашылды. 19 ғасырдың соңында салынған бұл апаттық жағдайда болғандықтан, ғимаратты жөндеу жұмыстары жасалынды.

1994 жылдың 23 желтоқсанында П. Васильевтің 85 жылдығына орай жөндеу жұмыстарынан кейін мұражайдың және Павел Васильевтің мүсінінің (мүсінші Е. Мергеновтың және сәулетші К. Мантахаевтің жұмысы) ашылу салтанаты өткізілді.Көптеген экспонаттарды ақынның жесір әйелі Е. А. Вялова, Рязань қаласында тұратын қызы Н. П. Фурман, ағасы В. Н. Васильев табыстады

1995 жылдың 1 қыркүйегінде ақынның үйіне мұражай-үй деген атау беріліп, оныі ең тұңғыш директоры Л. Г. Бунеева болды.

П. Васильевтің өмірбаян түпнұсқасын, оның әдеби мұрасын қалпына келтіру үшін көптеген зерттеушілердің күш-жігерлері жұмсалды. Мұражай-үйінің қызметкерлері XX ғасырдың 20-жылдарына сәйкес интерьерін құру сияқты жұмыстарын атқарылды, мұражай-үйінің қоры көбейе түсті. Павлодарлықтар «Васильев қорығы» деп сүйіспеншілікпен айтатын мұражай-үйінде поэзия әуесқойлары үшін әдеби-музыкалық кештер, әйгілі әдебиетшілермен кездесуі, П. Васильев атындағы әдеби бірлестігінің мәжілістері өткізіледі.

Мұражай-үйінің ғылыми-зерттеу жұмыстары орасан зор мағынаға ие, П. Васильевтің шығармашылығын ғана емес, сонымен қатар қазақстандық әдебиетшілердің шығармашылығын насихаттау жұмыстары жүргізіледі: И. П. Шуховтың өмірі мен шығармашылығы туралы «Сын степного простора» атты фильмі, Н. Титов туралы «Я не был в этой жизни пустоцветом» сияқты фильмдер көрсетіліп, проводятся литературные вечера о творчестве С. Мұқановтың, М. Әуезовтың, С. Торайғыровтың, І. Жансүгүровтың және т.б. шығармашылығына қатысты әдеби кештер өткізіледі. Бұл жерге Қазақстан және Ресей облыстарының Васильев зерттеушілері мұражай-үйіндегі қорының мәліметтерін зерттеу үшін келеді, қаланың мектеп, лицей, колледж студенттері шығармашылық жұмыстарын жазады. П. Васильевтің шығармашылығын зерттеумен айналысаттын Павлодар, Өскемен, Омбы қалаларының студенттері мен магистранттарымен байланыс орнатылды.